Openbaring hoofdstuk 2 vers 1-3

Openbaring in het kort, een overzicht
Introductie op Openbaring
Hoofdstukken Openbaring
hoofdpagina site

Brief aan Efeze

1 Τῷ ἀγγέλῳ τῆς ἐν Ἐφέσῳ ἐκκλησίας γράψον· Aan de engel van de, in Efeze, gemeente, schrijf:
Johannes moet schrijven aan de engel van de ecclesia, de “eruit geroepenen” te Efeze ¹. Dat zou vreemd zijn indien deze engel nog in de hemel verkeert. Zoals uitgelegd bij Opb 1:30 betekent engel zowel in het Hebreeuws als in het Grieks bode. Dit zal dus de bode, de voorlezer, de samenroeper zijn van de gemeente te Efeze. Hij zal de boodschap namens Jezus verkondigen. Hij is een van de zeven sterren in de rechterhand van Jezus en de gemeente een van de zeven kandelaars. Beiden zijn geroepen om licht te verspreiden. Zij zijn dicht bij Jezus, maar blijft dat ook zo?
Efeze was een van de grootste steden in Asia. Schattingen over het aantal inwoners lopen uiteen, maar minstens 100.000 is aannemelijk. De stad was belangrijk als rijke havenplaats, maar vooral ook als bestuurlijk centrum. Naast de zeer indrukwekkende tempel voor Artemis (Diana) waren er nog 6 andere tempels tot eer van keizers. Zo was er ook een tot eer van Domitianus, de regerende keizer, waaronder de verbanning van Johannes zal hebben plaats gevonden.

Paulus is een eerste keer heel kort te Efeze geweest (Hand 18:18-21). Het was op het eind van zijn tweede zendingsreis, toen hij vanuit Korinthe terug naar Jeruzalem reisde. Zijn vrienden, de tentenmakers Aquila en Priscilla, reisden mee. Hij had hen in Korinthe leren kennen (Hand 18:2) en zij bleven in Efeze achter. Daar arriveerde wat later de zeer actieve evangelist Apollos. Maar omdat Apollos niet zo goed was ingevoerd in het Evangelie, gaven Aquila en Priscilla hem verder onderwijs. In Efeze woonden veel Joden en er was een synagoge zoals blijkt uit o.a. Hand 18 ².
Later komt Paulus er terug en werkt dan twee jaar in deze gemeente. Dat was voor hem een ongebruikelijk lange tijd. De kerkvader Irenaeus zegt dat Paulus de gemeente heeft gesticht, anderen wijzen daarvoor naar Aquila en Priscilla. Wij zouden ook aan Apollos kunnen denken.
Efeze werd later een centrum voor de evangelieverkondiging in geheel Asia ³. God deed daar grote krachten door de handen van Paulus. Er gebeuren genezingen en boze geesten vluchten weg. Bekeerlingen richtten ook een grote boekverbranding aan van al hun boeken over tovenarij ⁴. Na twee jaar moet Paulus de gemeente verlaten nadat de zilversmeden een groot oproer veroorzaakten. Zij leefden van de verkoop van beeldjes van Artemis aan bedevaartgangers. Omdat velen tot geloof kwamen door de verkondiging van het Evangelie was hun handel in beeldjes ingestort.
Later heeft Paulus de oudsten van de gemeente nog een laatste keer ontmoet, het zal ongeveer in het jaar 57 zijn geweest. Er was een band van diepe wederkerige liefde ontstaan. Dit blijkt als de gelovigen uit Efeze Paulus opzoeken te Milete als zijn schip daar even aanlegt op doorreis naar Jeruzalem ⁵. Paulus houdt dan een toespraak en daarna scheiden, onder veel tranen, hun wegen ⁶. Als Paulus later vanuit Rome rond het jaar 62 ⁷ een brief zendt naar Efeze blijkt uit niets dat hij van problemen weet zoals die hier in Openbaring aan de orde worden gesteld. Een van de vele redenen om een vroege publicatiedatum van Openbaring ⁸ af te wijzen.
Τάδε λέγει Deze dingen, Hij zegt,
Dit was geen dagelijks spraakgebruik, het is een officiële aankondiging. De uitdrukking komt vaak (meer dan 250 keer) voor in de Griekse vertaling van het OT, de Septuagint als daar staat: “Zo spreekt de Here.” Ook in Hand 21:11 komt dit voor als de profeet Agabus Paulus waarschuwt voor zijn gevangenneming in Jeruzalem “zo spreekt de Heilige Geest.” Een bijzondere bekendmaking van de keizer werd op dezelfde ‘deftige’ wijze ingeleid. Het is niet zo maar Iemand die nu het woord neemt! Dit moet ieders luisterhouding, ook de onze, bepalen.
ὁ κρατῶν τοὺς ἑπτὰ ἀστέρας ἐν τῇ δεξιᾷ αὐτοῦ, die vasthoudt de zeven sterren in de rechter (hand) van Hem,
Elk van de zeven boden is veilig in de machtige rechterhand van Koning Jezus, de Overste van alle koningen van de aarde. Zij zijn onschendbaar. Zij zullen bij het verkondigen van deze boodschap stralen als een ster. Richtinggevend, moedgevend, lichtgevend in het donker. Boodschappers als sterren is ook nu nog een treffend beeld. In onze tijd hebben wij ook de nodige sterren, voetbalsterren, filmsterren, tv sterren, allemaal uitblinkers die ook een boodschap hebben. Zij worden min of meer geëerd, als voorbeelden gezien en gevolgd. Maar de boden hier mogen dan wel gezien worden als sterren, maar niet om wie zij van zichzelf zijn. Zij zijn het alleen omdat hun Zender hen zo ziet. Zij zullen getrouw de boodschap doorgeven die hen wordt overhandigd. Wanneer Gods gezanten zo spreken, zijn woord verkondigen zonder daaraan toe of af te doen, dan functioneren zij ook als sterren tot eer van hun Zender. De gemeenten bemerken dan dat zulke afgezanten van de hemel hun samenkomsten in een hemelse gloed kunnen zetten. Dan is Koning Jezus aan het woord. Dat biedt alles wat nodig is, vermaning, troost en bemoediging. ‘Erediensten’ waar mensen als sterren centraal staan eindigen in het donker, hoeveel laserstralen, blacklights, rookmachines en baskasten ook worden ingezet.
ὁ περιπατῶν ἐν μέσῳ τῶν ἑπτὰ λυχνιῶν τῶν χρυσῶν· de rondwandelende in (het) midden van de zeven kandelaars, de gouden.
De Here Jezus die de sterren in zijn hand houdt wandelt rond van gemeente naar gemeente. Dat stond nog niet in hoofdstuk 1. Hij komt dus steeds opnieuw in iedere gemeente en wil zo ook in onze gemeenten ontvangen worden. Hij is aanwezig via de Heilige Geest. Hij heeft alle tijd en aandacht voor de gemeente, zoals dat gaat bij wandelen. Willen wij ons de rust gunnen om naar Hem alleen te luisteren?

De gemeente is een voorbeeld in rechtzinnigheid

2 οἶδα Ik weet
In elk van de 7 brieven komt dit terug. De Here Jezus heeft kennis van alles wat mensen op aarde doen en laten.
τὰ ἔργα σου de werken (daden) van u.
De nadruk valt straks niet op de inhoud en de opsomming van deze werken, maar op de wijze, op het karakter waarmee deze worden verricht:
καὶ τὸν κόπον Zowel de inspanning van u
καὶ τὴν ὑπομονήν σου en de volharding van u:
De inspanning en de volharding karakteriseren hun werken, bij beide wordt herhaald ‘van u’. De Here Jezus weet precies met wie Hij te maken heeft. Het gebruikte woord voor inspanning geeft aan dat het je flink moe maakt, uitput, maar dan toch niet opgeven, deze moeite dragen. Toch doorgaan en volharden, dat kon echt tot hun eer gezegd worden! Zij wisten van aanpakken in Efeze.
καὶ ὅτι οὐ δύνῃ βαστάσαι κακούς, (en) dat niet u kunt (ver)dragen de bozen/ kwaden
Zij konden veel dragen en verdragen maar dit dus niet! Er blijken verkeerde mensen in de gemeente actief te zijn geweest die niet deugden. Zij worden zelfs bozen genoemd, zij gaan alle perken te buiten. Dat heeft zich geuit in daden, in woorden, in verkeerde begeerten uitleven. Zij waren verwerpelijk en zij moesten worden uitgewezen. Dat ging niet vanzelf. Ook dat heeft veel inspanning gekost en veel volharding. Er valt voor Efeze geen accent op ernstige bedreigingen van de gemeente van buiten af. Er zijn geen harde aanwijzingen voor vervolging in die tijd in die plaats. Ook al is Johannes wel verbannen vanuit Efeze. Maar dat was dan ook niet meer dan een geringe disciplinaire ‘maatregel’ in die tijd.
καὶ ἐπείρασας τοὺς λέγοντας ἑαυτοὺς ἀποστόλους en u hebt op de proef gesteld de zeggenden, van zichzelf, te zijn apostelen
En dit blijken ook verkeerde mensen. Zij deden zich voor alsof zij boodschappers waren van het Evangelie, zij maten zich een grote autoriteit aan, maar zij waren niet door God gezonden. Het gaat er niet om dat zij niet bij de 12 apostelen horen. Het woord voor apostel, afgezondene, werd niet alleen voor de 12 gebruikt in het NT, maar bijv. ook voor Paulus en Barnabas. Ook Jakobus de broer van de Here Jezus was een apostel ⁹. De in dit vers bedoelde apostelen, die groot van zichzelf opgaven, zijn op de proef gesteld, getest en zijn door de mand gevallen.
καὶ οὐκ εἰσὶν καὶ εὗρες αὐτοὺς ψευδεῖς en niet zij zijn, en u hebt bevonden hen leugenaars/bedriegers.
Paulus had hun komst al geprofeteerd in Hand 20:29 in navolging van woorden van de Here Jezus zelf ¹⁰, ¹¹. Zo waakzaam zijn leefde volop in Efeze en verder ook in de begintijd van de gemeente van het NT. Er was geen overkoepelende organisatie en de leiders die er waren, waren niet op afroep beschikbaar om mensen te toetsen. Rondreizende evangelisten konden zich gemakkelijk apostel noemen en zich op kosten van de gemeente door hen laten verzorgen. Gratis eten en onderdak waren aantrekkelijk als grote luxe in die tijd. In de tweede Korinthebrief schrijft Paulus ook over zulke onechte/ schijnapostelen ¹². In zijn 1^e brief aan Timotheus schrijft Paulus over een andere soort ‘apostelen’ als misleiders. Timotheus werkte in opdracht van Paulus in Efeze en had daar te maken met overijverige Judaïsten. Die wilden dat gelovigen uit de heidenen zouden gaan leven naar alle wetten uit het OT, en dan vooral ook de besnijdenis in ere herstellen. Paulus geeft Timotheus duidelijk aan waar het probleem zit ¹³, ¹⁴. De Didache, het eerder genoemde leerboek ¹⁵ uit de tweede eeuw, geeft als kenmerk van leugenprofeten / valse apostelen aan dat zij willen ‘verdienen’ aan het Evangelie ¹⁶.
Het gaat hier niet om de Nikolaïeten die komen straks aan de orde, want die zijn nog actief in de gemeente in tegenstelling tot deze valse apostelen die al de deur zijn gewezen.

3 καὶ ὑπομονὴν ἔχεις en volharding u hebt
Het onderzoek aangaande de valse apostelen zal hen lang bezig hebben gehouden. Zij hebben lange tijd veel verdragen en hebben het lang volgehouden. Verkeerde apostelen ontmaskeren geeft veel strijd, dat is niet bevorderlijk voor een gezonde geestelijke ontwikkeling. Alles werd aanvaard als lijden voor de Naam van hun Here en Heiland en zij hebben volhard in het navolgen van Hem. Ook de cultuur waarin zij leefden stond haaks op het volgen van de Here Jezus, daar niet in meegaan vraagt dagelijks om volharding. Maar, erger nog, die cultuur was ook in de gemeente binnengedrongen. Daarom moesten voormalige geloofsgenoten uit de gemeente gezet worden. Dat zal niet zonder strijd zijn gegaan.
καὶ ἐβάστασας διὰ τὸ ὄνομά μου . en u hebt verdragen(zo) omwille van de naam van Mij
Zij deden het niet voor zichzelf. Het ging om de eer van de Heiland, om Hem zo na te volgen dat zijn Naam geen oneer werd aangedaan. En dat vraagt om veel te verdragen in een tijd van strijd en onenigheid binnen de gemeente ¹⁷..
καὶ οὐ κεκοπίακες en niet u bent (het) moe geworden.
Voor de Naam van de Here Jezus geven zij alles en doen dat “onvermoeid”. Zij konden het niet verdragen dat de Naam van hun Here en Heiland werd bezoedeld. Dat Hij niet alle eer kreeg die Hem toekwam voor alles wat Hij voor hen had gedaan. Dat mensen geëerd wilden worden en daar het Evangelie voor misbruikten. En al werden zij moe, en werden zij het moe…, zij gingen toch door! Voorbeeldige navolgers van de Here Jezus. Maar toch..

Ga verder naar Opb 2:4-7
Ga terug naar Opb 1:17b-20

1. zie uitleg ecclesia bij Opb 1:4 [↩]
2. 24 En een zekere Jood, van wie de naam Apollos was, een Alexandriër van afkomst, een welsprekend man, die kundig was op het gebied van de Schriften, kwam in Efeze aan. 25 Deze was in de weg van de Heere onderwezen en, omdat hij vurig van geest was, sprak en onderwees hij nauwkeurig de zaken van de Heere, maar hij wist alleen van de doop van Johannes. 26 En hij begon vrijmoedig te spreken in de synagoge. En toen Aquila en Priscilla hem gehoord hadden, namen zij hem apart en legden hem de weg van God nauwkeuriger uit. [↩]
3. Hand 19:10 En dit geschiedde twee jaren lang, alzo dat allen, die in Azië woonden, het Woord van den Heere Jezus hoorden, beiden Joden en Grieken. [↩]
4. Hand 19:18 En velen van hen die geloofden, kwamen hun zondige daden belijden en bekennen. 19 Velen ook van hen die toverkunsten uitgeoefend hadden, brachten hun boeken bijeen en verbrandden die in tegenwoordigheid van allen. En men berekende de waarde ervan en kwam uit op vijftigduizend zilverstukken. [↩]
5. Hand 20:16 Want Paulus had zich voorgenomen Efeze voorbij te varen om geen tijd in Asia te hoeven doorbrengen, want hij haastte zich om, als het mogelijk voor hem was, op de Pinksterdag in Jeruzalem te zijn. 17 Maar hij stuurde iemand uit Milete naar Efeze en liet de ouderlingen van de gemeente halen. [↩]
6. Hand 20:29 Want dit weet ik, dat na mijn vertrek zware wolven tot u inkomen zullen, die de kudde niet sparen. 30 En uit uzelf zullen mannen opstaan, sprekende verkeerde dingen, om de discipelen af te trekken achter zich… 36 En als hij dit gezegd had, heeft hij neer knielende met hen allen gebeden. 37 En er werd een groot geween van hen allen; en zij, vallende om den hals van Paulus, kusten hem; 38 Zeer bedroefd zijnde, allermeest over het woord, dat hij gezegd had, dat zij zijn aangezicht niet meer zien zouden; en zij geleidden hem naar het schip. [↩]
7. Ef 6:20 waarvan ik een gezant ben in ketenen, opdat ik daarin vrijmoedig mag spreken, zoals ik moet spreken. [↩]
8. Openbaring introductie [↩]
9. 1 Cor. 15:7 Vervolgens is Hij verschenen aan Jakobus, daarna aan al de apostelen; [↩]
10. Mat 7:15 Wacht u voor de valse profeten, die in schapevacht tot u komen, maar van binnen zijn zij roofgierige wolven. [↩]
11. 1 Joh 4:1-3 Gelooft niet iedere geest…. [↩]
12. 2 Cor 11:13 Want zulke lieden zijn schijnapostelen, bedrieglijke arbeiders, die zich voordoen als apostelen van Christus. 14 Geen wonder ook! Immers, de satan zelf doet zich voor als een engel des lichts. 15 Het is dus niets bijzonders, indien ook zijn dienaren zich voordoen als dienaren der gerechtigheid; maar hun einde zal zijn naar hun werken. [↩]
13. 1 Tim 1:6 Door dit spoor te verlaten zijn sommigen vervallen tot ijdel gepraat; 7 zij willen leraars der wet zijn, zonder ook maar te beseffen wat zij zeggen of waarover zij zo stellig spreken. 8 Wij weten, dat de wet goed is, indien iemand haar wettig toepast, 9 wel wetend, dat de wet niet gesteld is voor de rechtvaardige, maar voor wettelozen en tuchtelozen, voor goddelozen en zondaars, voor onverlaten en onheiligen, voor vadermoorders en moedermoorders en doodslagers, 10 hoereerders, knapenschenders, zielverkopers, leugenaars, meinedigen, en al wat verder ingaat tegen de gezonde leer, 11 in overeenstemming met het evangelie der heerlijkheid van de zalige God, dat mij is toevertrouwd. [↩]
14. 1 Tim 6:3 Indien iemand een andere leer verkondigt en zich niet voegt naar de gezonde woorden van onze Here Jezus Christus en de leer der godsvrucht, 4 dan is hij opgeblazen, hoewel hij niets weet, en heeft hij een zwak voor geschillen en haarkloverijen, een bron van nijd, twist, lasteringen, kwade vermoedens, 5 en geharrewar bij mensen die niet helder meer zijn van denken en het spoor der waarheid bijster geraakt zijn, daar zij de godsvrucht als iets winstgevends beschouwen. [↩]
15. bij Opb 1:10 [↩]
16. XI 56:3 Met betrekking tot de apostelen en profeten…. 57, moet u als volgt handelen naar het gebod van het evangelie: 4 Elke apostel die naar u toekomt moet u ontvangen als de Heer. 58:5 Hij moet niet langer dan een dag blijven, zonodig nog een. Als hij echter drie dagen blijft is hij een leugenprofeet. 6 Als de apostel vertrekt moet hij niets meer meenemen dan brood totdat hij weer komt overnachten. Als hij geld vraagt, is hij een leugenprofeet. enz. Daarmee is echter niet alles gezegd, want het volgende kende men ook: XIII 1 Iedere waarachtige profeet die zich bij u wil vestigen is zijn eten waard 2 Zo is ook een waarachtige leraar, evenals de arbeider, zijn eten waard. 66:3 Elke eerste opbrengst van de wijnpers en van de dorsvloer, van de runderen en van de schapen moet u apart houden en aan de profeten geven. Zij zijn immers uw hogepriesters. [↩]
17. Joh 16:1 Dit heb Ik tot u gesproken, opdat u niet struikelt. 2 Ze zullen u uit de synagoge werpen; ja, de tijd komt dat ieder die u doodt, denkt God een dienst te bewijzen. 3 En deze dingen zullen zij u doen, omdat zij de Vader niet gekend hebben en Mij ook niet. 4 Maar deze dingen heb Ik tot u gesproken, opdat, wanneer de tijd komt, u zich herinnert dat Ik ze u gezegd heb; maar deze dingen heb Ik u van het begin af niet gezegd, omdat Ik bij u was. [↩]