Openbaring hoofdstuk 5 vers 8-10

Openbaring in het kort, een overzicht
Introductie op Openbaring
Hoofdstukken Openbaring
hoofdpagina site

Het Lam neemt de boekrol
8 Καὶ ὅτε ἔλαβεν τὸ βιβλίον, En toen Het heeft genomen de boekrol
Dit is een beslissend moment in de geschiedenis van hemel en aarde. Wij kunnen dit verbinden met de hemelvaart van Jezus. Een dag die anders dan de overige christelijke feestdagen gemakkelijk in de vergetelheid raakt, ook door toedoen van kerken. Maar juist deze dag verdient het om uitbundig gevierd te worden. Het Lam ontvangt het recht op het Erfdeel van de nieuwe hemel en de aarde (zie de verzen hiervoor). Hoe dat erfdeel precies eruit ziet en hoe de satan daarvan voor altijd geweerd zal worden, komt later aan de orde. Allen die bij het Lam horen zullen delen in deze erfenis. Het grote doel van God met zijn schepping nadert haar voltooiing. Hier onthult God wel het meest duidelijk wie Jezus Christus is (Opb 1:1), zijn Eniggeboren Zoon, zijn Enige Erfgenaam. Dat vraagt om de allergrootste lofprijzing!
τὰ τέσσαρα ζῷα de vier levende wezens
De vier machtige wachters rond de troon dienen nu ook het Lam, zij onderwerpen zich aan zijn gezag. Wat zal dat een bijzonder gezicht zijn geweest om die vier wezens te zien liggen. Met hun zes vleugels wijd uitgestrekt, het hoofd naar beneden gebogen en languit liggend voor de troon waar nu het Lam staat.
καὶ οἱ εἴκοσι τέσσαρες πρεσβύτεροι en de twintig (en) vier oudsten ἔπεσαν ἐνώπιον τοῦ ἀρνίου zij zijn gevallen voor het aangezicht van het Lam
Het Lam is gelijkwaardig aan God, dit eerbetoon bewijst het. Wat betreft de engelen, die staan al onder het gezag van Christus, zoals getoond werd in het beeld van het Lam met de zeven ogen (Opb 5:6). Dat hoeven zij niet nogmaals te bewijzen door zich nu ook neer te werpen, straks (vers 11,12) zullen zij wel uitbundig hun instemming betuigen met alles wat hier gebeurt.
De vierentwintig oudsten liggen in een krans rond de troon als teken van grootste eerbied en dankbaarheid voor wat het Lam voor de gemeenten heeft verricht.
ἔχοντες ἕκαστος κιθάραν hebbende ieder (een) kithara
Iedere oudste heeft een kithara. De instrumenten liggen nog even naast hen op de vloer. Straks zullen deze hun gezang ondersteunen. Ook in de tempel werd gezongen onder begeleiding van instrumenten. De kithara is een bekend Grieks snaarinstrument dat snaren had van gelijke lengte. De klankkast zat aan de onderkant en lag niet achter de snaren. De snaren, meestal zeven, stonden tamelijk ver uiteen zoals bij een harp en werden getokkeld met de vinger of een plectrum. De spanning op de snaren verschilde, zodat elke snaar een andere toon had. De gitaar is hieruit ontwikkeld. In het Oude Testament, met name in de psalmen, worden vaak snaarinstrumenten genoemd om de zang te begeleiden. Ook daar ging het meestal om een soort kithara.

καὶ φιάλας χρυσᾶς en schalen gouden
Het betreft ronde, ondiepe gouden schotels, zoals die ook gemaakt werden voor de eredienst in de tempel ¹. Het meervoud is wat verwarrend. Misschien hebben andere handschriften daarom ook de “kitharas” in meervoud gezet. Maar waarschijnlijk had iedere oudste toch maar één schaal die dienst zou doen om een heerlijke geur te verspreiden. Mozes had destijds de opdracht gekregen om zulke gouden schalen te maken voor gebruik in de tempeldienst en hij moest die maken zoals aan hem getoond op de berg ². Helaas zijn geen schalen meer gevonden afkomstig uit de tempel te Jeruzalem. Bij de inwijding van de tabernakel werden door twaalf stammen ³ twaalf van zulke gouden schalen met reukwerk als inwijdingsoffer aan Mozes overhandigd ⁴. Hieronder een model zoals door Grieken is gebruikt.

γεμούσας θυμιαμάτων, vol zijnde van reukwerk.
Israël volgde in haar tempeldienst al de eredienst in de hemel. Zo kon het volk die op aarde beleven. De samenstelling van het reukwerk was bijzonder en mocht op straffe van de dood niet worden nagemaakt voor eigen gebruik. Het werd samengesteld uit vier bestanddelen ⁵.
αἵ εἰσιν αἱ προσευχαὶ τῶν ἁγίων, Die, zij zijn de gebeden van de heiligen,
Een bijzondere aanmoediging om te bidden. Oprechte gebeden, in afhankelijkheid van en liefdevol vertrouwen op God opgezonden, worden in de hemel ontvangen als een heerlijk reukoffer. David wist dit al, toen hij bad op de tijd van het avondoffer terwijl zijn leven werd bedreigd ⁶, ⁷. In het NT wordt het dankgebed in naam van de Here Jezus wel een lofoffer genoemd ⁸.
Wie zijn de heiligen die hier bidden? Twaalf keer worden zij genoemd in Openbaring. In het NT ook heel vaak. De term is ontleend aan het OT waar het gaat om het volk dat God heeft afgezonderd van de andere volken. Een enkele keer gaat het om de engelen. Heiligen wijst steeds op het uniek verbonden zijn met de Here God, op het apart gesteld zijn van deze wereld. Het gaat om gelovigen van alle tijden, die delen in de heiligheid van Israël, het door God uitgekozen volk, de kinderen van Abraham.

9 καὶ ᾄδουσιν ᾠδὴν καινὴν λέγοντες· en zij zingen (een) lied nieuw
Dit lied van de oudsten is niet eerder gezongen. Dat kan ook niet. Want dit is een uniek moment, nu het Lam staat aan de rechterhand van God. Nu Hij de boekrol ontvangt en het erfdeel Hem wordt toegezegd. Vrijwel algemeen wordt aangenomen dat het lied een kroningslied is op grond van Daniël 7 ⁹. In Engeland is daar in 1851 een mooi lied op gecomponeerd. Inmiddels is het ook bij ons bekend, zie hieronder. In Opb 4:11 werd de lof toegezongen aan God de Schepper. Beleef hier iets van de lofprijzing aan het Lam!

ἄξιος εἶ λαβεῖν τὸ βιβλίον zeggende: waardig U bent (te) nemen de boekrol καὶ ἀνοῖξαι τὰς σφραγῖδας αὐτοῦ, en (te) openen de zegels van die (boekrol),
ὅτι ἐσφάγης omdat U bent geslacht καὶ ἠγόρασας τῷ θεῷ en u hebt gekocht voor God ἐν τῷ αἵματί σου in het bloed van u:  
De gemeente is gekocht met het bloed als ‘ruilmiddel’. Het Grieks heeft in plaats van ‘met’ hier ‘in het bloed’ staan. Geheiligd in het bloed toont nog beter hoe de heiligen zijn afgescheiden van de wereld, want het is te zien dat zij er mee bedekt zijn. Het bloed is het leven dat Jezus gaf voor de vrijgekochte heiligen. Van een zondaar, die in het bloed van Christus is geheiligd, daarmee is bedekt, is de zonde voor het aangezicht van God verborgen. Wie zo in Christus is wordt door God geliefd als zijn eigen Zoon ¹⁰. En ook beschouwd als een rechtvaardige omdat deze in het geloof met het opgestane Lam is verenigd. Zo iemand zal ook opstaan uit de dood en eeuwig leven ontvangen. Wie in dat geloof volhardt is een overwinnaar.
Betere handschriften missen het “ons” van de HSV in dit vers. Dat past ook niet voor de oudsten, zij zijn altijd al in de hemel. Zij zijn de voorboden van allen die geheiligd zullen worden (voor oudsten zie ook Opb 4:4). Let op de dubbele punt na ‘in het bloed van u:’ Deze zin was niet zo duidelijk en daarom hebben sommige kopiisten ook nog toegevoegd “mensen” (NBV). Maar als wij de zin verder lezen, laat het slot zien wie er zijn gekocht. Het gaat om alle heiligen, de gemeente van alle tijden, (zie voor gemeente Opb 1:4). Er zijn meerdere teksten in het NT die wijzen op het gekocht zijn van de gelovigen ¹¹, ¹², ¹³.
ἐκ πάσης φυλῆς vanuit elke stam
Zoals opgemerkt in hoofdstuk 1 moeten wij hier denken aan de stammen van Israël, die gaan voorop.
καὶ γλώσσης en taal
elke spraak, ongeacht of zo iemand bij een volk hoort,
καὶ λαοῦ en volk
in het algemeen mensen die een taal gemeenschappelijk hebben. Maar in het NT duidt het gebruikte grondwoord laos eigenlijk altijd op het volk van God, Israël. Zie voor meer details over laos en het hierna genoemde ethnos naast Opb 1:4 ook de studie over Mat 25:31-46.
καὶ ἔθνους en heidenvolk.
zo worden in het NT meestal volken/naties aangeduid die niet bij Israël horen. Het is duidelijk dat uit heel de mensenwereld, hoe die ook ingedeeld kan worden, iedereen in het bloed van de Here Jezus Christus geheiligd kan worden. Wij kunnen dat zien en ervaren in gemeenschap met gelovigen wereldwijd. Wij geloven één christelijke kerk, dat is de éne gemeente van uitverkorenen die bijeen verzameld wordt in Christus vanaf de schepping van de wereld.

10 καὶ ἐποίησας αὐτοὺς τῷ θεῷ ἡμῶν βασιλείαν En U hebt gemaakt hen een koninkrijk
De heiligen behoren bij het koninkrijk waarvan Jezus de Koning is. Zij zijn burgers van het koninkrijk der hemelen zoals Mattheüs het noemt omdat hij voorzichtig is met de naam van God. Lukas, als niet Jood, noemt het gewoon het koninkrijk van God. Net als bij Opb 1:6 zijn er ook hier twee varianten in de grondtekst. De oudsten verwijzen naar de gemeente, niet naar zichzelf. Dus niet (HSV): “U hebt ons gemaakt…” dat komt uit een minder betrouwbaar handschrift. En het gaat om een koninkrijk en niet om koningen. Het vers herinnert aan Exodus 19:6 En gij zult Mij een koninkrijk van priesters zijn en een heilig volk. Het past ook bij de profetie van Daniël 7. Het gaat er niet om dat iedere heilige koning is.
καὶ ἱερεῖς en priesters,
Dit geldt zeker elke gelovige. Wees heilig want Ik ben heilig ¹⁴. Als priester: je leven uit liefde in dienst van God stellen, daadwerkelijk anderen liefhebben als Jezus, heilig leven; toegewijd aan Hem, jezelf geven als een levend offer ¹⁵. Leven als een gezalfde in gemeenschap met de Messias, de Christus, de Gezalfde Profeet, Hogepriester en Koning.
καὶ βασιλεύσουσιν ἐπὶ τῆς γῆς. en zij zullen regeren op de aarde.
Zij zullen regeren, ook hier niet ‘wij’. Deze regering zal er zijn op de nieuwe aarde waar gerechtigheid zal heersen. Maar ook hier op aarde moet de gelovige al strijden tegen de oude mens; tegen satan, niet meegaan met de wereld buiten Jezus, uitzien naar Jezus’ terugkomst, geen aards koninkrijk voor zichzelf bouwen, volhardend strijden om de overwinning te behalen, in alles Christus, de Koning, volgend als Leidsman van het geloof.

Zie Heidelbergse Catechismus Zondag 12 Vr.32. Maar waarom wordt gij een christen genaamd? Antw. Omdat ik door het geloof een lidmaat van Christus ben en daardoor deel heb aan Zijn zalving; opdat ik Zijn Naam belijd, mijzelf als een levend dankoffer aan Hem geef, met een vrij en goed geweten in dit leven tegen de zonde en de duivel strijd en hierna in eeuwigheid met Hem over alle schepselen zal heersen.

Ga verder naar Opb 5:11-14
Ga terug naar Opb 5:6-7

1. Ex 25:29 Gij zult schotels, schalen, kannen en kommen maken, waarmee geplengd wordt; van louter goud zult gij ze maken. [↩]
2. Ex 25: 9 Gij zult het maken overeenkomstig alles wat Ik u toon, het model van de tabernakel en het model van al zijn gerei. [↩]
3. waaronder Efraïm en Manasse met Levi uitgezonderd [↩]
4. Num 7:84 Dit was de offergave van de leiders van Israël ter inwijding van het altaar op de dag dat het gezalfd werd: twaalf zilveren schotels, twaalf zilveren sprengbekkens, twaalf gouden schalen.…. 86 Twaalf gouden schalen vol reukwerk; elke schaal woog tien sikkel, gerekend volgens de sikkel van het heiligdom; alle gouden schalen wogen bij elkaar honderdtwintig sikkel. [↩]
5. Ex 30: 34 Verder zei de HEERE tegen Mozes: Neem voor uzelf geurige specerijen: druipende hars, onyx en galbanum, (NBV21: balsemhars, cistushars en galbanum) geurige specerijen, en zuivere wierook. Dit alles moet in gelijke hoeveelheden zijn. 35 Dan moet u daar reukwerk van maken, een mengsel, werk van een zalfbereider, met zout gemengd, zuiver en heilig. 36 Vervolgens moet u een deel daarvan tot heel fijn poeder wrijven en een deel daarvan voor de getuigenis in de tent van ontmoeting leggen, waar Ik u ontmoeten zal. Het moet allerheiligst voor u zijn. 37 En wat het reukwerk betreft dat u maakt, mag u niets voor uzelf maken volgens de bereidingswijze van dit reukwerk. Het moet u heilig zijn, voor de HEERE. 38 Ieder die iets dergelijks maakt om eraan te ruiken, moet uitgeroeid worden uit zijn volksgenoten. [↩]
6. Ps 141:1 Een psalm van David. O HERE, ik roep U aan, haast U tot mij; neem mijn stem ter ore, als ik tot U roep. 2 Laat mijn gebed als reukoffer voor uw aangezicht staan, het opheffen van mijn handen als avondoffer.). Nog altijd bidden Joden op het moment dat de offers in de tempel werden gebracht. Dit gold ook nog de vroeg christelijke gemeente. In het OT wordt meestal niet over verdiensten gesproken als het gaat om offeren ((Ps 40: 6 In slachtoffer en spijsoffer hebt Gij geen behagen, (Gij hebt mij geopende oren gegeven), brandoffer en zondoffer hebt Gij niet gevraagd. 7 Toen zeide ik: Zie, ik kom; in de boekrol is over mij geschreven; 8 ik heb lust om uw wil te doen, mijn God, uw wet is in mijn binnenste. [↩]
7. Ps 51:17 De offeranden Gods zijn een verbroken geest; een verbroken en verbrijzeld hart veracht Gij niet, o God. [↩]
8. Hebr 13:15 Laten wij dan door Hem Gode voortdurend een lofoffer brengen, namelijk de vrucht onzer lippen, die zijn naam belijden. [↩]
9. Dan 7:13 Ik keek toe in de nachtvisioenen, en zie, er kwam met de wolken van de hemel Iemand als een Mensenzoon. Hij kwam tot de Oude van dagen en men deed Hem voor Zijn aangezicht naderbij komen. 14 Hem werd gegeven heerschappij, eer en koningschap, en alle volken, natiën en talen moesten Hem vereren. Zijn heerschappij is een eeuwige heerschappij, die Hem niet ontnomen zal worden, en Zijn koningschap zal niet te gronde gaan. [↩]
10. Joh 17:23 Ik in hen, en U in Mij, opdat zij volmaakt één zijn en opdat de wereld erkent dat U Mij gezonden hebt en hen liefgehad hebt, zoals U Mij hebt liefgehad.. [↩]
11. 1 Petr 1:14 Voegt u, als gehoorzame kinderen, niet naar de begeerten uit de tijd uwer onwetendheid, 15 maar gelijk Hij, die u geroepen heeft, heilig is, wordt zo ook gijzelf heilig in al uw wandel; 16 er staat immers geschreven: Weest heilig, want Ik ben heilig.17 En indien gij Hem als Vader aanroept, die zonder aanzien des persoons naar ieders werk oordeelt, wandelt dan in vreze de tijd uwer vreemdelingschap, 18 wetende, dat gij niet met vergankelijke dingen, zilver of goud, zijt vrijgekocht van uw ijdele wandel, die u van de vaderen overgeleverd is, 19 maar met het kostbare bloed van Christus, als van een onberispelijk en vlekkeloos lam. [↩]
12. 1 Cor 6:19 Of weet u niet, dat uw lichaam een tempel is van de Heilige Geest, Die in u is en Die u van God hebt ontvangen, en dat u niet van uzelf bent? 20 U bent immers duur gekocht. Verheerlijk daarom God in uw lichaam en in uw geest, die van God zijn. [↩]
13. Gal 4:3 Maar toen de volheid van de tijd gekomen was, zond God Zijn Zoon uit, geboren uit een vrouw, geboren onder de wet, 5 om hen die onder de wet waren, vrij te kopen, opdat wij de aanneming tot kinderen zouden ontvangen. [↩]
14. 1 Pet 1:15 Maar zoals Hij Die u geroepen heeft, heilig is, word zo ook zelf heilig in heel uw levenswandel, 16 want er staat geschreven: Wees heilig, want Ik ben heilig. [↩]
15. Rom 12:1 Ik roep u er dan toe op, broeders, door de ontfermingen van God, om uw lichamen aan God te wijden als een levend offer, heilig en voor God welbehaaglijk: dat is uw redelijke (= passende) godsdienst. 2 En word niet aan deze wereld gelijkvormig, maar word veranderd door de vernieuwing van uw gezindheid om te kunnen onderscheiden wat de goede, welbehaaglijke en volmaakte wil van God is. [↩]